آیا مدِ لباس، مدرن است؟

ترجمه: شهاب شهسواری

برنارد رودوفسکی سال ۱۹۴۴ در خبر رسمی افتتاح نمایشگاه مد لباس موزه هنرهای مدرن نوشته‌بود: «قرار نیست این نمایشگاه، مد لباس عرضه کند. قرار نیست لباسی در آن عرضه شود یا اصلاحات خاصی برای نوع پوشش پیشنهاد شود. هدف این نمایشگاه نگرشی کاملاً نو و تازه به موضوع لباس است.» این دیدگاه به نمایشگاه مد، شاید هدف غایی همه مجموعه‌دارانی بود که بعد از برگزاری نمایشگاه سال ۱۹۴۴ اقدام به برپایی نمایشگاه کردند؛ با این حال همه متفق‌القولند که رودوفسکی با نمایشگاه و مجموعه بی‌نظیری که سال ۱۹۴۴ عرضه کرد، جامعه دوران خودش را وادار کرد که در رابطه‌شان با لباسی که می‌پوشند، طراحانی که لباس را طراحی می‌کنند و نظام‌هایی که آنها را تولید کرده‌اند، تجدید نظر کنند.

حال بعد از گذشت بیش از ۷ دهه دومین تلاش موزه هنرهای مدرن برای نمایش طراحی مد با عنوان «قطعات: آیا مدِ لباس، مدرن است؟» سعی کرده‌است که قطعات، شامل افزونه‌های تزیینی، نمادها، جذابیت‌های پنهان و مواد اولیه تولید انبوهی را که در یک قرن گذشته بر جهان تأثیر به سزایی داشته‌اند به نمایش بگذارد.

در نمایشگاه اخیر از شاهکارهای ساده‌ای همچون صندل، چفیه و شلوار جین ۵۰۱ لوایز تا مجموعه‌های رده بالای مد مانند بخشی از کلکسیون Cosmos ۱۹۶۴ از پیر کاردین (Piere Cardin) و کلکسیون Body Meets Dress–Dress Meets Body محصول ۱۹۹۷ کم د گارسون (Comme des Garçons) جمع‌آوری شده‌اند. در عین حال نمونه‌های موثر فرهنگی مانند بلوزهای برتون (Breton Shirts مجموعه‌ای از بلوزهای راه‌راه)، گوشواره‌های کوبه‌ای (door-knocker hoop earrings)، کلاه‌های پاناما (Panama) و پارچه‌های بافت قدیمی کتین هم در این نمایشگاه هستند.

در کاتالوگ این نمایشگاه برداشتی نو از هر ۱۱۱ قطعه موجود در نمایشگاه به پنج عکاس جوان واگذار شده‌است که همگی بین ۱۹۸۰ تا ۱۹۹۲ در ژاپن، ایالات متحده آمریکا، سنگال، بریتانیا و آفریقای جنوبی متولد شده‌اند. انتخاب آنها به دلیل نقطه‌نظر قدرتمند و استعدادهای ویژه‌شان بود. عمر ویکتور دیوپ (Omar Victor Diop)، بابی دوهرتی (Bobby Doherty)، کاترین لوسینگ (Catherine Losing با همکاری طراح لباس آنا لومکس Anna Lomax)، مونیکا موگی (Monika Mogi) و کریستین لی مولمن (Kirstin Lee Moolman با همراهی ابراهیم کامارا Ibrahim Kamara) پنج عکاس این مجموعه هستند.

هر یک از این پنج عکاس هشت صفحه از کاتالوگ را به خود اختصاص داده‌اند که بر اساس حروف الفبا مرتب شده‌است. کاترین لوسینگ از هواپیمای رییس جمهور آمریکا (Air Force 1) تا کلاه سبدی ( bucket hat)، موگی از بروکینی تا کت خز، دیوپ از ژاکت گور-تکس (Gore-Tex) تا مونوگرام، مون از بوت تا اسنوگلی (Snugli کودک آویز)، مولمن از مجموعه عصر فضای Cosmos تا Touche Éclat محصول ایو سن لورن.

با توجه به اینکه هر یک از عکاس‌ها آزادی کاملی در نگاه و نقطه نظر داشتند برخی تصمیم گرفتند مستقیما از شی مذکور عکس بگیرند و برخی دیگر از دیدگاهی عکس بگیرند که فقدان آنها را نمایش بدهد. نتیجه این عکس‌ها پنج استراتژی کاملا متفاوت مستندسازی را نشان می‌دهد که به همان اندازه که عکاسی مد است، عکاسی از طبیعت بی‌جان هم هست. هم تاریخ تبلیغات و طراحی گرافیک را نمایش می‌دهد و هم روش‌های معمول بازنمایی پوشاک.

دیوپ مجموعه‌ای از ۲۱ کارت بازی را جمع کرده‌است که به صورت سیلوئت مقابل قطعات جفت جفت جلوی یک پس‌زمینه پررنگ قرار گرفته‌اند. دوهرتی یک هندوانه رسیده را زیر یک لباس حاملگی دوتکه قرار داده‌است که از درز میان لباس‌ها پیداست. لوسینگ در بین دیگر آیتم‌هایش لباس‌های بلکلاواس (Blacklavas) را جلوی یک مجموعه فروشگاهی مدل دهه ۱۹۵۰ به تصویر کشیده. مولمن و کامارا مجموعه‌ای کاملا نو از لباس‌های دست دومی که در یک بازار در مرکز شهر ژوهانسبورگ تهیه کرده‌اند را عکاسی کرده‌اند که هر یک از این عکس‌ها تعداد از آیتم‌های موجود در فهرست ۲۴ تایی‌شان را پوشش می‌دهد. موگی از یک دختر کاوایی (بامزه، ملوس) در حال نقش کشیدن روی کفش کانورسش در حالی که شلوار کاپری پوشیده و دست‌بند گام شمار فیت‌بیت به دست دارد، عکس گرفته‌است تا همزمان سه تا از آیتم‌های فهرستش را نمایش دهد.

این دستکاری‌های متمرکز درست بر خلاف عدم تجانسی به نظر می‌رسد که بیش از ۴۰۰ عکس درون کاتالوگ بر اساس فهرست الفبا نماینده آن هستند. هر یک از این عکاس‌ها از ۱۱۱ قطعه نمایشگاهی برای مرور فرم، رنگ، ژست، محیط و چیزهای دیگر مورد نظر خودش استفاده کرده‌است. نتیجه این شده‌است که کاتالوگ نمایشگاه ضمن پذیرش عکاسی مد آن را فراتر می‌برد و وارد فضا طراحی می‌کند که خود با بسیاری چیزهای دیگر از جمله فرهنگ، فن‌آوری، هنر، مردم شناسی و به عبارت دیگر تمام جهان هم‌پوشانی دارد.

منبع: +