روایت یک اشتباه ناخواسته
خانم گلستان، فکر می‌کنید اینجور مواقع از کجا رسانه‌ها باید بدانند که اسم عکاس چیست؟
یک‌روزنامه معتبر عکس را چاپ نمی‌کند تا از منبع آن اطلاع داشته باشد؛ چون به اعتبار روزنامه لطمه می‌خورد و اگر یک‌بار این اتفاق بیفتد دیگر مردم اعتمادشان به آن روزنامه از بین می‌رود.
البته گاهی اوقات هم خود کسانی که مطالب را تهیه کرده‌اند، عکس‌هایی را پیشنهاد می‌دهند و این هم از همین موارد بود. از طرفی در روزنامه‌ها معمولا برای عکس‌هایی که از یک‌اندازه‌ای بزرگ‌تر باشند منبع ذکر می‌شود. خب با توجه به سایز کوچک عکس طبق روال مرسوم عمل شده است.
قانون روزنامه‌ها در ایران را در این مورد دقیقا نمی‌دانم و باید تحقیق کنم ولی این فرمولی که شما می‌گویید در مطبوعات خارجی وجود ندارد و کوچک‌ترین عکس حتی به اندازه یک‌بندانگشت با ذکر نام عکاس چاپ می‌شود. نمونه‌های زیادی دارم که می‌توانم به شما نشان بدهم. شاید اگر قرار بود عکس‌های کوچک مجانی و بدون ذکر نام عکاس چاپ شود ویژه‌نامه‌ای با عکس‌های کوچک چاپ می‌شد! یا همه صفحه‌های روزنامه را با عکس‌های کوچک تزئین کرد، به جای یک عکس بزرگ و نام هم نگذاشت!
در اینترنت برخی عکس‌ها بارها و در ابعاد مختلف انتشار یافته است البته بدون نام عکاس!
این یک پدیده جدید است از وقتی اینترنت معمول شده ولی اصلا دلیل درستی نیست برای ذکرنکردن اسم عکاس؛ چون هرچندبار و هرکجا عکسی چاپ شده باشد هر روزنامه‌ای که برای بار صدم هم بخواهد چاپ کند همان قانون اسم عکاس باید رعایت بشود، چون حق قانونی عکس فقط متعلق به عکاس آن است. صرفا چون تخلفاتی در اینترنت صورت می‌گیرد، ما نمی‌توانیم بگوییم پس ما هم که یک‌روزنامه مطرح هستیم، این کار را بکنیم.
دفاعی از این اتفاق نداریم، حتما اگر می‌دانستیم نام عکاس را مثل بسیاری مواقع دیگر ذکر می‌کردیم اما در روزنامه‌ها به‌طور خاص گاهی نیازمند استفاده از عکس‌ها و آثار آرشیوی هستیم یا به‌دلیل محدودیت زمان ناگزیر و سریع، عکسی را انتخاب و منتشر می‌کنیم. فکر می‌کنید به‌عنوان کسی که معمولا این اتفاق سرش می‌آید، چه اقدامات عملی باید انجام داد و این مسوولیت برعهده چه کسانی باید باشد.
این دلیل محدودیت زمان وقتی از عکس آرشیوی استفاده می‌شود، معنی ندارد و فقط باید تحقیق بیشتر بشود و وقت بیشتری گذاشته شود. عکس خبری لحظه‌ای که نیست که همان موقع گرفته و فرستاده شده و وقت نبوده که درست تحقیق کنند؛ چون خبر دیر می‌شود! همان‌طور که نویسنده وقت دارد تا مطلبی را بنویسد، برای گرفتن تصویر یا پیداکردن آ ن هم باید وقت گذاشت.
البته ما همیشه درآخرین مرحله، عکاسان روزنامه را در جریان قرار می‌دهیم، در دفاع از همکاران در گروه عکس اما معمولا یک اتفاق دیگری هم می‌افتد و آن تغییر قاب و حذف بخش‌هایی از آن است یا استفاده از عکس در متنی بی‌ارتباط با عکس است. پیشنهادهای عملی در این باره دارید؟
اینها همه اشتباهاتی است که به‌علت تکرار کم‌کم به‌صورت عادی درآمده ولی هیچ‌کس حق ندارد بدون اجازه عکاس در عکس تغییری بدهد و قسمتی را حذف کند؛ چون گاهی به‌کلی مفهوم اصلی عکس عوض می‌شود. ادیت عکس می‌تواند تنها در حدیکه نور و کنتراست عکس درست شود، باشد، نه اینکه عناصری از عکس حذف شود.