و جایزه کلمه سال تقدیم می‌شود به ...
ترجمه: شهاب شهسواری
عینک‌های تک‌چشمی‌تان را به چشم‌های‌تان بزنید دوستان، کلمه سال برای دیکشنری‌های آکسفورد در سال ۲۰۱۳ کلمه «سلفی Selfie» است. بر اساس نوشته آکسفورد این کلمه یک «اسم غیر رسمی» است و جمع آن Selfies است که به این شکل معنی می‌شود: عکسی که یک نفر از خودش بگیرد. معمولا این عکس توسط یک گوشی تلفن همراه یا وب‌کم گرفته می‌شود و بر روی وب‌سایت‌های شبکه‌های اجتماعی بارگذاری می‌شود.
این کلمه اولین بار در یک انجمن آن‌لاین استرالیایی در سال ۲۰۰۲ به کار رفته‌است. (درست مثل دیگر کلمههای مصغر استرالیایی «فایری firie» برای «آتش‌نشان Firefoghter» یا «باربی barbie» برای باربیکیو) اولین‌بار هم در سال ۲۰۰۴ بود که به صورت عمومی هشتگ #Selfie در سایت فلیکر Flickr مورد استفاده قرار گرفت. صبر کنید، قبل از اینکه توییتر را باز کنید و بخواهید در مورد انحطاط زبان انگلیسی توییت کنید، اجازه بدهید این نکته را توضیح بدهم که دیکشنری آن‌لاین آکسفورد (O.D.O) همان دیکشنری انگلیسی آکسفورد نیست. دیکشنری آن‌لاین کاربردهای رایج و کنونی را نشان می‌دهد و یک دیکشنری فراگیر و توصیفی است و به سرعت به روزرسانی می‌شود. این دیکشنری زبان را به شکلی که امروز هست نمایش می‌دهد. درست مانند ربات توییتری برنامه‌نویس جو توسکانو با اکانت @tofu_product که از نگارش توییتر شما با استفاده از مطالعه دویست توییت آخر شما تقلید می‌کند. (در توضیحات این اکانت نوشته‌شده‌است: «توفو لهجه را تشخیص می‌دهد. من درست مانند شما می‌نویسم.») اما در برابر دیکشنری انگلیسی آکسفورد بر خلاف دیکشنری آن‌لاین یک سند تاریخی است که برای تشخیص معانی در طول زمان به شدت بر نقل قول و گاه‌شماری وابسته است. کلمات ممکن است بعد از اینکه رواج استفاده از آنها متوقف شد از دیکشنری آن‌لاین آکسفورد (O.D.O) حذف شوند، اما کلمات هیچ‌وقت (واقعا هیچ‌وقت) از دیکشنری انگلیسی آکسفورد (O.D.E) حذف نمی‌شوند.
این روزها هر جا را نگاه کنید می‌توانید سِلْفی‌ها را ببینید. آنها نقش اصلی را در فیلم سینمای «بلینگ رینگ» اثر سوفیا کاپولا داشتند. کاراکترهای فیلم ده‌ها عکس با لباس‌هایی که از طراحان مشهور کش رفته‌بودند در کلاب‌های هالیوود از خودشان می‌گرفتند و در فیس‌بوک آپلود می‌کردند. حتی مریخ نورد هم از خودش سلفی گرفته‌است. پاپ را هم می‌توان در سلفی‌هایی دید که گروهی از جوان‌های ایتالیایی داخل کلیسای سنت‌پیتر از خودشان در کنار او گرفته‌اند. (البته من شک دارم که این یکی را بتوان واقعا سلفیِ پاپ دانست، چرا که مشخص است که اعلی حضرت خودشان دوربین را در دست نگرفته‌بودند.) کیم کارداشیان را می‌توان رسما مهم‌ترین هنرمند سلفی دوران ما دانست که نمایشگاهش در اینستاگرام برگزار می‌شود. شاید بدنام‌ترین عکس او عکس کم و بیش برهنه پس از وضع حملش است که کپشن آن «#NoFilter» بود که البته بلافاصله هم کاینی وست در توییتر به آن پاسخ داد: «دارم میام خونه». خواهر کیم، کول کارداشیان به تازگی در یک مصاحبه رادیویی چیزی را که فرض می‌شد از رازهای کیم باشد، فاش کرد: «فلش از دوستان ماست.» او همچنین در این مصاحبه یک تجربه عملی را هم برای سلفی گرفتن موفق در میان گذاشت، اگر می‌خواهید در عکس غبغب نداشته‌باشید از بالا عکس بگیرید.
اما سلفی‌ها فقط برای جوانان نیستند. همین تابستان اخیر بود که مجری تلویزیون آمریکا جرالدو ریورا یک عکس در حالی که فقط یک حوله به کمرش بسته بود از خودش گرفته‌بود و با این توییت در توییتر پست کرده‌بود: «۷۰ سالگی، ۵۰ سالگی دوران ماست.» (هر چند که بعدا با اشاره به تکیلا، توییت را پاک کرد و نوشت «نکته‌ای برای خودم: توییت کردن بعد از یک نیمه‌شب ممنوع!») حتی نیویورکر هم در پدیده سلفی نقش داشته است. همین هفته در ویژه‌نامه تکنولوژی در کارتونی که کری پاندولف کشیده زنی که در مقابل یک نقاش نشسته‌است تا از او نقاشی کشیده شود، از او می‌خواهد تا «شبیه سلفی درش بیار.»
دقیقا اگر بگوییم سلفی‌ها قضیه‌ای مربوط به دنیای مدرن هستند. اما در واقع تکرار یک مفهوم قدیمی هستند: سلف‌پرتره‌ها. (یکی از دوستانم یک بار می‌پرسید: آیا اولین سلف پرتره تاریخ لاسکو بود؟» ) همانطور که کیت لوس Kate losse در کتابچه خودش توضیح می‌دهد، نقطه عطف مهم در درخشش شهاب‌گونه سلفی‌ها قرار دادن دوربین جلو در آی‌فون ۴ بود. سلفی لزوما قرار نیست که فقط از چهره خود آدم باشد. همکار من امیلی گرین‌هاوس، آنتونی وینر را (نماینده سابق نیویورک در کنگره آمریکا که به خاطر رسوایی ارسال عکس‌های برهنه برای زنان در دایرکت مسج توییتر مجبور به استعفا شد - م) «توزیع کننده سلفی‌های پایین‌تنه» نام‌گذاری می‌کند. جک درسی (یکی از پایه‌گذاران توییتر) که احتمالا می‌توان او را هوادار توزیع عمومی سلفی‌ها دانست به تازگی ما را با واین‌های (Vines) سلفی آشنا کرده‌است. ویدئوهای شش ثانیه‌ای که در توییتر قابل ارسال هستند. در واقع سلفی چیزی نیست جز همان ایده اولیه‌ای که درسی برای توییتر داشت، ابزار تندنویسی به روزرسانی وضعیت که «من الآن اینجام» «من دارم این کار رو می‌کنم»، اما به صورت تصویری. گاهی سلفی‌ها می‌توانند به شدت خطرناک باشند. به تازگی گزارشی از سوی انجمن آمریکایی اتومبیل (AAA) منتشر شده‌است که نسبت خطرهای حواس پرتی رانندگان خودرو هشدار داده‌است که در حال رانندگی سلفی می‌گیرند و آن را در شبکه‌های اجتماعی مانند توییتر و اینستاگرام با هش‌تگ‌هایی مانند #drivingselife #rainx پست می‌کنند. در خبر از جان بی بوونسند پسر نقل شده‌است که می‌گوید: «نگذارید آن سلفی یا ویدئویی که ثبت می‌کنید آخرین عکسی باشد که در زندگی‌تان می‌گیرید.»
ماه اوت امسال وقتی که دیکشنری آکسفورد اعلام کرد که سلفی را به بدنه‌اش اضافه می‌کند سر و صدای بلد رسانه‌ای بلند شد. این کلمه در کنار کلمههای تازه‌ای دیگر مانند «توئرک Twerk» (حرکتی اروتیک در رقص هیپ‌هاپ) «وم Vom» (استفراغ مخفف واژه Vomit) و «فبلت Phablet» (ترکیب کلمههای فون و تبلت به معنی تلفن بزرگ که کاربرد دوگانه تبلت و گوشی دارد) و جمعی دیگر از کلمات که به نظر می‌رسد از وسط آشی از حروف الفبا زاده‌شده‌اند، قرار می‌گیرند. خبر اضافه شدن این کلمه در یک پست نازنازی با تیتر «کلمههای جنجالی به دیکشنری‌های آکسفورد اضافه شدند - جییییغ» که البته در این پست خبر نویسندگان تمام تلاش‌شان را کرده بودند تا از همه این کلمات به صورت کاملا به جا در جملات استفاده شوند. (در واقع در همان تیتر هم کلمه buzzworthy به معنای جنجالی و squee به معنای جیغ زدن در هنگام هیجان از جمله همان کلمات تازه‌ای هستند که از دنیای آن‌لاین و شبکه‌های اجتماعی بیرون آمده‌اند.) این پست وبلاگ بیش از هرچیز از خودآگاهی و دانش آنها نسبت به مخاطبان‌شان خبر می‌دهد. سلیس بودن زبان دیکشنری آکسفورد در دنیای وب و غلبه آنها بر عطش سرعت رسانه‌ها تصادفی نیست. در واقع آنها این روزها سه ماه یک بار دیکشنری را روزآمد می‌کنند. آنها کلمه سال‌شان را درست پیش از تنکس‌گیوینگ معرفی کرده‌اند، بر خلاف میریام وبستر یا جامعه زبان آمریکایی که کلمات سال‌شان را در ماه دسامبر معرفی می‌کنند. کاترین مارتین، سرپرست دیکشنری‌های آکسفورد در آمریکا به من در ای‌میلی گفت: «اصل مفهوم کلمه سال کاملا یک مفهوم ذهنی است: ما بسامد کلمه و شواهد تاریخی را بررسی می‌کنیم اما هدف اصلی این است که کلمههای در حال ظهور را معرفی کنیم که نشان دهنده روح حاکم بر سال باشند. این موضوع اصل انگیزه پشت انتخاب کلمه است.»
کلمه سلفی هنوز وارد دیکشنری انگلیسی آکسفورد نشده‌است، اما در حال حاضر به عنوان یکی از نامزدهای آینده ورود به دیکشنری محسوب می‌شود. اینکه آیا این کلمه راهش را به کتابهای تاریخ پیدا کند بر عهده نوجوانان خواهد بود. همانگونه که بن زیمر (زبان شناس آمریکایی) می‌گوید: «خوشتان بیاید یا نه واژگان محاوره‌ای نوجوانان در واقع یکی از اصلی‌ترین منابع غالب ابتکارات واژگان ما است.» بر خلاف لحن بی‌رغبت پست وبلاگ دیکشنری آکسفورد در ماه اوت این نوشته اشاره هوشمندانه‌ای به تمایز رو به رشد بین حروف مخففه (initialism) و واژه مخفف (Acronym) می‌کند. کلمه‌ای مانند LOL که هم می‌تواند ال‌او‌ال باشد و هم لول باشد. (مخفف بلند خندیدن یا Laugh out Loud)
منبع: نیویورکر