سوفی کل در گالری پائولا کوپر

سوفی کل

گالری پائولا کوپر

۱۸ اکتبر تا ۱۶ نوامبر 

امتیاز: ***** (عالی)

درباره هنرمند: سوفی کل، عکاس، نویسنده وهنرمند مفهومی متولد ۱۹۵۳ در فرانسه است. او به واسطه پرداختن به زندگی شخصی‌اش و استفاده تومان از ادبیات و عکاسی در آثارش به شهرت رسید. پل آستر شخصیت اصلی رمان له‌ویتان را براساس شخصیت سوفی کل خلق کرد و کل در شکل‌گیری این پروژه با آستر همکاری کرد. آثار او در نمایشگاه‌های مهم بسیاری همچون دوسالانه ونیز به نمایش در‌امده‌اند. 

درباره نمایشگاه: اولین باری که نمایشگاهی از سوفی کل را دیدم مربوط می‌شود به دوسالانه ونیز در سال ۲۰۰۷ و اثری که حالا دیگر کار شناخته شده‌ایست: «مراقب خودت باش». آن سال شاید بیش از یکساعت را به خواندن و دیدن و شنیدن گذراندم و باز در هنگام ترک نمایشگاه، حس می‌کردم چیزهای زیادی هستند که از زیر دستم دررفته‌اند. حالا بعد از سال‌ها و بعد از دیدن آثار سوفی در چلسی همان احساس را دارم. وقتی که در هر گالری دقایقی را صرف دیدن آثار می‌کنی اما در روبه روی کار کل باید دست کم ساعتی را بگذرانی. 

سوفی کل به زندگی شخصی‌اش می‌پردازد، گاهی مانند یک کارآگاه مدارک بسیاری را پیرامون یک موضوع خیلی خاص در اختیارت قرار می‌دهد که هیچ نمی‌دانی همه‌شان به کارت می‌آید یا که نه. گاهی با آثارش اقرار می‌کند و  گاهی خیلی ساده دروغ می‌گوید. فکر می‌کنم برای مخاطبین، میزان علاقه به هنر سوفی کل، بی‌ارتباط  به میزان علاقه به شخصیت او و یا دست کم شخصیتی که از خود در آثارش ساخته است نباشد. 

در این نمایشگاه که «غیبت» نام دارد، او آثار متنوعی را که در فاصله زمانی میان ۱۹۹۰ تا ۲۰۱۳ خلق شده‌اند، در معرض نمایش قرار داده است. خلاقیت هنری کل در یک فرم واحد نمی‌گنجد و در این نمایشگاه نیز ما با آثاری در مدیاهای مختلف رو به رو هستیم: از عکس و ویدیو و متن گرفته تا کاشی‌های مرمری که بر روی زمین قرار گرفته‌اند. حتی عکس‌های کل با رویکردهای متنوع خلق شده‌اند و در اندازه‌ها و قاب‌های گوناگون به روی دیوار رفته‌اند. 

سوفی کل در بخشی از آثار در این نمایشگاه به سراغ موضوع قدیمی مرگ رفته است. «راشل، مونیک» مجموعه‌ایست که به مادر سوفی کل اختصاص یافته که در سال ۲۰۰۶ درگذشت. این اثر شاید در اولین برخورد چیزی شبیه به نوستالژیا و یا یک مرثیه برای مرگ مادر تلقی شود، اما لایه‌های پنهانی در این آثار، این آگهی‌های ترحیم بسیار شخصی او باشند نهفته است. 

در اتاق ورودی گالری پروژه دیگری ارائه شده است. مجموعه‌ای که به آثار هنری دزدیده شده از موزه‌ها می‌پردازد. در این عکس‌ها کل به موزه‌هایی که این آثار را در اختیار داشتند رفته و از آنها عکاسی کرده است. سپس به گفتگو با کیوریتورها و نگهبان‌ها در باب خاطراتی که از این آثار هنری داشته‌اند پرداخته است. ما در این ارائه با عکس‌ها و البته حاصل گفتگوهای کل روبرو هستیم که به نوعی می‌توانند مرتبط با پروژه‌ی کل در باب مادرش نیز باشند. گفتگویهای غافلگیر کننده‌ای که جای خالی، خاطره و غیبت، بُعدی از آنهاست. 

اثر دیگری که در این نمایشگاه به شکل مولتی مدیا ارائه شده «قطب شمال» نام دارد، مکانی که مادر سوفی کل آرزوی بازدیدش را داشتد. سوفی کل با یک عکس،‌ یک گردنبند و یک حلقه از مادرش به قطب شمال رفته تا  به نوعی آرزوی دست نیافته مادر را برآورده سازد. در یکی از عکس‌های به یادماندنی و تلخ نمایشگاه عکس مادر کل را می‌بینیم که در زیر برف‌ها مدفون شده است. 

برای گفتن و نوشتن از این نمایشگاه قطعا به چیزی بیش از یک پست در ستون جریان اصلی نیاز داریم. نمایشگاه حاضر در برگیرنده آثاریست که شاید بهترین آثار کل نباشند،‌ اما دوباره به ما یادآوری می‌کنند که او هنوز هم هنرمندی جدیست که از ساده‌ترین و تکراری‌ترین موضوعات می‌تواند چیز تازه‌ای بیافریند. و از همه مهمتر همنشینی عکس و متن در آثار او هنوز هم سئوالات تازه‌ای را برای مخاطبین ایجاد می‌کند.