کاربرد عکاسی در وب‌سایت‌های هوادار بی‌اشتهایی عصبی

ترجمه: شهاب شهسواری

عکس‌های «لایا آبریل Laia Abril» که در نشریه خودش با عنوان «تینسپایریشن»، به عنوان بخشی از یک پروژه بلندمدت عکاسی در مورد اختلالات خورد و خوراک، منتشر می‌شود، مرا به یاد یک مقاله در مورد بی‌اشتهایی عصبی (Anorexia nervosa) انداخت که این اختلال را به نوعی کوهنوردی سخت مقایسه کرده‌بود.

هر دو موضوع (هم کوهنوردی و هم بی‌اشتهایی عصبی) فراتر از توانایی‌های عادی بدن انسان هستند و در حالی که قدرت ذهن را در کنترل فروافتادن بدن به آزمایش می‌گذارند، خطر بسیار بالای مرگ یا مصدومیت‌های دائم را بر جای می‌گذارند.

بدن‌هایی که در تینسپایریشن از آنها عکاسی شده‌است، کتابی از عکس‌های مقایسه‌ای و گرفته شده در زمان‌های مختلف از زنان مبتلا به آنورکسیا، انسان را به یاد محیط وحشتناک کوهنوردان صخره‌های خطرناک می‌اندازد. زمین‌های ناهموار و دره‌های متروکی که از هر آنچه برای زندگی مورد نیاز است، خالی هستند و هوای رقیق و غیر قابل تنفق. 

آبریل، عکاس ساکن بارسلون و دبیرهمکار عکس مجله COLORS، در کتاب تینسپایریشن تلاش می‌کند تا نوری بر دنیای نادیده جامعه هوادران آنورکسیا یا پرو-آناها(هواداران بی‌اشتهایی عصبی یا هواداران اختلال خوراک) بیاندازد.

در گروه‌های حامی که عموما با گسترش اینترنت امکان شکل‌گیری آنها پدید آمده‌است، افرادی که دچار این اختلال هستند می‌توانند داستان‌ها و روایت‌های شخصی‌شان را با هم به اشتراک بگذارند، نکات لازم برای کم کردن وزن و لاغری را به یکدیگر آموزش دهند و از همه مهتر اینکه برای رفتاری که در دنیای خارج از گروه خودشان کاملا نفی و رد می‌شود، اعتباری گروهی بسازند و به آن معنایی ببخشند.

کلمه تینسپایریشن یا تینسپو (Thinspirtion or Thinspo) به معنای به اشتراک‌گذاشتن و رد و بدل کردن عکس‌هایی هستند که الهام‌بخش بینندگان برای ادامه رژیم لاغری می‌شوند. این کار یکی از کارهای رایج در بین وبلاگ‌نویسان و اعضای انجمن‌های گفتگوی پروآنا یا هوادار آنورکسیا است. آبریل ابتدا قصد داشت تا با برخی از دختران تماس بگیرد و از آنها بخواهد تا به او اجازه بدهد از آنها عکس بگیرد، اما بعد از چند تماس و جستجو متوجه شد که اصل تینسپایریشن بر محور نوعی سلف پرتره اجباری شکل گرفته‌است. آبریل می‌گوید: «نه تنها به اشتراک‌گذاری عکس‌ها باعث الهام گرفتن آنها می‌شود بلکه عکس گرفتن از خود هم به بخشی از بیماری بدل شده‌است.»

این اتفاق نقطه‌ای بسیار مهم در پروژه بود که باعث شد «ایده ساده‌انگاری عکاسی‌اش که شالوده کار قرار گرفته‌بود» از بین برود و آبریل را متوجه نقشی کرد که عکاسی در تشویق کردن و عذاب دادن این زنان و دختران بازی می‌کند. این دوگانه متضاد نقطه به وجود آمدن ایده کتاب تینسپایریشن شد. به جای اینکه آبریل خود از دختران مستندسازی کند، کار خود را بر روی «استفاده از عکاسی» و نقشی که عکاسی در سبک زندگی پروآنا یا هوادار آنروکسیا بازی می‌کند، متمرکز کرد. مسیری که آبریل پس از این تصمیم پیمود هم مسیری بلند و فرساینده و هم روشنگر بود. تجربه خود او در اختلال خورد و خوراک به او یادآور می‌شد که ماه‌ها تلاش لازم است تا بتواند جراتش را برای جستجو در برخی از گوشه‌های تاریک و کمتر دیده شده این دنیای آن‌لاین بپیماید.

ابتدا آبریل از روی مانیتور کامپیوترش وقتی که عکس‌ها روی آن لود می‌شدند عکاسی می‌کرد. قدم به قدم او آموخت که چگونه «مانند یک پروآنا بیاندیشد.» او از این دورنمای تازه آموخته برای به تصویرکشیدن آثار استفاده کرد. آبریل می‌گوید: «من کم کم الگوهای ترکیب‌بندی و فوکوس متفاوتی را که در عکس‌های آنها بود، درک کردم. ابتدا سعی می‌کردم تنها با تغییرکادر عکس‌های آنها را بهبود ببخشم. اما کم کم با عناصری مانند نور فلش که در گوشه تصویرها مشاهده می‌شود آشنا شدم که کمک کرد تا گفتگوی میان دوربین من و دوربین سلف پرتره آنها پدید بیاید.»

مجموعه نهایی عکس‌ها نمایان‌گر فرورفتن عمیق خود عکاس به تدریج عمیق و عمیق‌تر در عمق تاریک تفکرات یک پروآنا است. صفحه‌های اول پر است از عکس‌هایی از ستون‌های مهره‌های برآمده، ترقوه‌های بیرون زده و کمرهای ناپایدار. طبیعت مغشوش آنها با ژست‌ها و دوربین‌ها فلش‌دار دخترها به نمایش گذاشته شده‌است. اما هر چه بیشتر در کتاب پیش بروید رنگ‌ها بیشتر رنگ می‌بازند و عکس‌ها عامدانه شروع به ترسناک‌تر شدن می‌کنند. نوشته‌های پدیدار می‌شود که گویا از میان تفکرات ذهن لبریز یک«آنا» با تفکراتی فرقه‌گرایانه گرفته‌شده‌است: تحسین‌های بلند برای نظم و کنترل، الهام گرفتن از تبدیل به هیچ شدن و حتی «ده فرمان». 

پروژه‌ای مانند تینسپایریشن خواه‌ناخواه برانگیزاننده مجادلاتی است، اما آبریل از جنجال نمی‌ترسید. زمانی که از او پرسیدم چگونه به منتقدانی جواب داد که او را به تبلیغ برای ایده‌های پروآنا و ترویج این عکس‌ها متهم می‌کردند، آبریل به نوعی استاندارد دوگانه در برخورد با «اسرار کثیف» در جوامع غربی اشاره کرد. او گفت: «من هیچ‌گاه ندیده‌ام کسی یک عکاس را که از طالبان مستندسازی می‌کند به هواداری یا تبلیغ برای تروریسم متهم کند.»

به گفته آبریل، تینسپایریشن «یک تلاش کوچک برای نمایش یک مشکل عظیم به شکل یک سفر درونی به طبیعت هوسی وسواس‌گونه است.» آبریل امیدوار است کار او توجه‌ها را به چیزی که او «عامل خطر جدید» در بین بیماران اختلال خورد و خوراک می‌نامد یعنی «رسانه‌های اجتماعی و عکاسی» جلب کند.

پانویس:

Thinspiration: ترکیبی از واژه‌های Thin به معنای لاغر یا نحیف و Inspiration به معنی الهام بخش بودن.

Anaroxia Nervosa یا بی‌اشتهایی عصبی: نوعی بیماری روانی اختلال در خورد و خوراک است که در آن بیمار از خوردن غذا به میزان کافی و با وجود گرسنگی امتناع می‌ورزد. وب‌سایت‌ها و گروه‌های Pro-Anaroxia یا به صورت مخفف Pro-ana وب‌سایت‌های هوادار و گروه‌های ترویج دهنده بی‌اشتهایی عصبی هستند.

در ادامه تعدادی از عکس‌های این مجموعه را مشاهده خواهید کرد: