چرا عکاسان جنگ از هر زمان دیگری مهم‌ترند؟
ترجمه: شهاب شهسواری
در روزگاری که تصاویر رفتارهای غیرانسانی همه ما را آزار می‌دهند، و در دورانی که افراد با دوربین‌های گوشی‌های همراه در اطراف می‌چرخند، این تردید پیش می‌آید که ممکن است نقش عکاسان جنگ کاملاً از میان رفته باشد. اما حقیقتا این‌گونه نیست. درگیری‌های روزگار ما مورخان مجرب‌تری نیاز دارد تا حقایق متنوع روزگار ما را ثبت کنند. مورخان با تجربه‌ای که بتوانند بر علیه جریان غالب تحریف و جو تبلیغات عصر دیجیتال مبارزه کنند.
در این یادداشت ما تلاش می‌کنیم تا چهار پیشگام عکاسی جنگ را ارج بنهیم. چهار تن از بزرگ‌ترین اساتید مدرن که مجموعه آثاری بی‌نظیر در طول چهار نسل مختلف از خود به جای گذاشتند.
دان مک‌کالین (Don McCullin) که امروز ۸۰ سال از سن او می‌گذرد، کار خود را با عکاسی از یک دار و دسته بی‌سر و پاهای لندنی با عنوان گاو‌نور (Guv’nors) شروع کرد. دیری نگذشت که او از قبرس تا بیافرا تا لبنان و از ایرلند شمالی تا درگیری‌های جاری در سوریه را پوشش می‌دهد. مک‌کالین در کامبوج دست کم دو بار تا یک قدمی مرگ رفت. یک بار زمانی که دوربین نیکونش جلوی گلوله یک تک تیرانداز را گرفت و باز دیگر زمانی که ترکش یک گلوله توپ او را مجروح کرد و جان یک چترباز را جلوی چشم‌هایش گرفت.
تصاویری که از جنگ‌ها و درگیری‌های مسلحانه ثبت کرده‌است به همان اندازه دردآورند که عکس‌هایش از تلفات بشری فقر در انگلیس صنعتی دردناک هستند. اثرگذاری عکس‌های او در طول مرور زمان هم به همان اندازه گذشته ثابت مانده‌اند و از میزان برانگیزانندگی آنان کاسته نشده‌است.
جیمز ناکتوی (James Nachtwey) که امروز ۶۸ سال دارد، مشهورترین فوتوژورنالیست زنده است که حرفه‌اش را به عکاسی از رزمندگان و قربانیان درگیری‌های مسلحانه اختصاص داده‌است. او یکی از اعضا نترس کلوپ بنگ بنگ در آفریقای جنوبی بود، هفته‌ها در سری‌لانکا خودش را از دست ببرهای تامیل پنهان کرده‌بود و در طول جنگ عراق جراحت سختی از یک نارنجک برایش به یادگار ماند.
ژانویه همین امسال زمنی که در بیمارستانی در آتن، بعد از نجات یافتن از زخمی که هنگام عکاسی از بحران مهاجران اروپا برای مجله تایم برداشته‌بود به هوش آمد، از او پرسیدند که چند تا از ۹ عمرش را تا حالا استفاده کرده و چند عمر دیگر هنوز دارد. ناکتوی البته جواب داد «۱۵ زندگی دیگر».
در سال‌های اخیر ناکتوی زندگی‌اش را میان دانشگاه دارتموت (که در آنجا تدریس می‌کند) و تایلند (که آنجا سال ۲۰۱۴ در طول شورش‌ها تیری به پایش شلیک شد) و منهتن نیویورک (جایی که تصادفا در روز ۱۱ سپتامبر ۲۰۱۱ آنجا حضور داشت) تقسیم کرده‌است.
یکی از عکس‌های او که صلیب بالای کلیسای سنت‌پیتر را نمایش می‌دهد در حالی که پشت سر آن برج جنوبی تجارت جهانی نیویورک بر اثر حملات ۱۱ سپتامبر در حال سقوط است یکی از نمادین‌ترین عکس‌هایی است که از آن روز دهشتناک برداشته‌شده‌اند.
لینزی اداریو (Lynsey Addario) چهل و دو ساله که در لندن زندگی می‌کند، پیش از این‌که سال ۲۰۰۰ به افغانستان سفر کند تا طالبان را به تصویر بکشد، به عنوان یک عکاس در بوینوس آیرس کار می‌کرد. این عکاس برنده جایزه نبوغ بنیاد مک‌آرتور که سال ۲۰۱۱ همراه با سه همکار دیگرش از روزنامه نیویورک تایمز توسط نیروهای لیبی به اسارت گرفته شد، تا کنون صحنه‌های مختلفی از جنگ جاری بر علیه تروریسم در جهان را به تصویر کشیده‌است، از جمله تصاویر بسیار تاثیرگذارش از سربازان آمریکایی در دره بدنام کورنگال افغانستان.
در میان اصلی‌ترین تم‌های عکس‌هایش می‌توان به مشکلات زنان و آوارگان در مناطق دچار درگیری‌های مسلحانه مانند لبنان، کنگو، دارفور و سودان جنوبی اشاره کرد. اوایل سال ۲۰۱۵ استیون اسپیلبرگ، حقوق ساخت فیلم از زندگی‌نامه خودنوشته او «کاری که من می‌کنم» را خریداری کرد. و البته مشخص است که جنیفر لارنس برای ایفای نقش لینزی اداریو انتخاب شده‌است
اما سردسته اصلی عکاسان جنگ امروز جهان دیوید داگلاس دانکن (David Douglas Duncan) است. او ماه ژانویه امسال جشن تولد صد سالگی‌اش را برگزار کرد. این عکاس اهل شهر کانزاس سیتی، زمانی که دانشجوی رشته باستان‌شناسی بود به صورت کاملا تصادفی وارد حرفه فوتوژورنالیسم شد. زمانی که یک هتل محلی دچار حرق عظیمی شد، دانکن عکس‌هایی از یکی از مهمانان هتل گرفت که به صورت متوالی برای نجات دادن یک چمدان به درون آتش می‌زد. مهمان هتل البته جان دیلینجر، سارق بانک بود. (بعدها مشخص شد که چمدان مورد نظر پر از پول نقد بوده‌است.) دانکن در جنگ جهانی دوم به تفنگ‌داران دریایی آمریکا پیوست و نبردی در غرب اقیانوس آرام را از طریق تصاویر مستندسازی کرد.
بعد از جنگ جهانی دوم او به کارش ادامه داد تا تعداد زیادی از عکس‌های کلاسیک از جنگ کره را برای مجله لایف ثبت کند. پس از آن نیز آثار به یادماندنی‌اش از جنگ ویتنام را ثبت کرد؛ جنگی که به شدت به آن انتقاد داشت. دانکان که به تازگی بیست و هشتمین کتابش، «قرن بیستم من» را منتشر کرده‌است، امروز در جنوب فرانسه زندگی می‌کند. الهام بخش او برای زندگی در جنوب فرانسه دو نفر از نزدیک‌ترین رفقایش بودند: رابرت کاپا، یکی دیگر از نمادهای عکاسی جنگ در قرن بیستم و همچنین پابلو پیکاسو که دانکن از او بیش از ۱۰ هزار عکس ثبت کرده‌است.
عکس کاور (از سمت راست): لینزی اداریو - دان مک‌کالین - جیمز ناکتوی - دیویو دوگلاس دانکن
عکاس: شان توماس
منبع: +