آموزش مولتیمدیا؛ یک داستان خوب چیست؟
ترجمه: مهران افشارنادری
داستانها باید رگههایی از کشمکش و یا پیچیدگی داشته باشد. نقش داستان این است که در نهایت آن کشمکش یا پیچیدگی را حل و فصل کند.
داستانها اغلب یک غافلگیری با خود دارند، اطلاعات جدیدی که مسیر داستان را تغییر میدهد. این غافلگیریها بیننده را وا میدارد داستان را دنبال کند تا دریابد که در ادامه چه اتفاقی خواهد افتاد..
اصولا داستانهایی که یک موضوع را دنبال میکنند در مقایسه با داستانهای چند موضوعی تاثیر بیشتری بر مخاطب میگذارند. داستانها درباره شخصیتها هستند، مردمی که ما میخواهیم دربارهشان بدانیم، به آنها توجه کنیم و یا درکشان کنیم.
یک فرد به تنهایی یک داستان نیست، همین طور یک مکان یا یک رویداد به خودی خود نمی توانند یک داستان باشد. اینها تنها می توانند سرفصل یک را بسازند. یک داستان باید نشاندهندهی تغییراتی باشد که برای یک فرد و یا مکان در طول یک دوره ی زمانی پدید میآید.
آنچه داستان نیست: یک شهر و یا مکان. فاقد شخصیت و کشمکش است.
داستان: غریبهای به شهر میآید و احساس اهالی شهر نسبت به یکدیگر را تغییر میدهد.
پیداکردن یک فرد مناسب به منظور گرفتن مصاحبه، یا در کانون توجه قراردادن، اغلب یکی از مهمترین تصمیمات در ساخت فیلم مستند است.
کارکنان مدیاستورم ۱۳ موردی را که در یک موضوع بالقوه به دنبال آن هستند را به اشتراک گذاشتهاند:
شفافیت - آیا سوژه میتوانند وضعیت خود را به شیوهای واضح و قابل فهم بیان کند؟
همدلی - آیا سوژه فردی است که دیگران میتوانند با او ارتباط برقرار کنند؟ همدلی کردن با سوژه از سوی بیننده ممنوع است؟
شوخطبعی - سوژه میتواند دیگران را به خنده بیندازد، و یا آیا دستکم خواهان همچین چیزی هست؟
احساسات - یادآوری داستانها و موقعیتها از سوی سوژه با احساس همراه است؟
آگاهی - آیا سوژه آگاهی مشخصی نسبت به اجزای مهم داستان دارد؟
گشودگی - سوژه خود را بسته یا تمایل دارد که وارد جزئیات زندگی خود شود؟ به دنبال سوژههایی بروید که گشوده دربارهی خودشان صحبت میکنند.
شرح و بسط - آیا سوژه خواهان شرح و بسط و توضیح دادن وضعیت خود است؟ شخصیتهایی که میتوانند زندگی خود را با جزئیات توضیح دهند، به احتمال زیاد پاسخ بهتری خواهند داد.
صدا – آهنگ صدای سوژه چطور است؟ به دنبال سوژه ای بگردید که صدایی واضح، قابل فهم اما««در عین حال»» به نوعی منحصر به فرد داشته باشد.
در دسترس بودن - آیا سوژه در طول زمان اختصاص داده شده برای جمع آوری محتوا در دسترس است؟
شکیبایی - آیا سوژه کسی است که شما به عنوان مستندساز بتوانید تحملش کنید و زمان زیادی را با وی بگذرانید؟
خوشصحبت بودن - آیا سوژه میتواند گفتگو را ادامه دهد؟ ما اغلب تلاش میکنیم پیش از مصاحبهِ، گپ غیر جدی با سوژه داشته باشیم تا ببینیم عملکردش در گفتگوی روزمره چطور است؟
ارتباط چشمی - آیا سوژه میتواند ارتباط چشمی را حفظ کند؟ کسیکه به طور مداوم از ارتباط چشمی خودداری میکند اغلب تمایلی به اینکه بخشی از مکالمه و گفتگو باشد، ندارد.
کنش - فعالیتهای روز به روز سوژه جالب و مرتبط به داستان است؟ روزانه چه کاری که به طور بالقوه تصویری باشد انجام میدهد؟
پرسشهای پیش از گفتگو
پیش گفتگو
پیش گفتگو، مصاحبهای است که مستندساز از تمامی سوژههای بالقوه پیش از انتخاب شخصیت اصلی انجام میدهد. هدف پیش-گفتگو تصمیمگیری بهتر در این باره است که تا چه حئ میتوانند داستان خود را بیان کرده واگر امکانش وجود داشته اشد، فرصتی به مستندساز بدهند تا خط داستان یا موضوع آن را بهتر بشناسد. پیش گفتگو باید رو در رو صورت پذیرد نه پای تلفن و یا از طریق ایمیل، چون شناختی بهتر از اینکه، در مقابل دوربین چطور خواهد بود، به دست خواهد داد.
درباره عمق گفتگو محتاط باشید. مطمئن شوید که سوژه شما میتواند احساسی شود، اما توجه داشته باشید که شما بیشتر پاسخهای احساسی را برای زمانی میخواهید که دوربین در حال ضبط کردن است. در ادامه تعدادی پرسش آورده شده که میتواند به این فرآیند کمک کنند.
۱- برای من تعریف کنید که یک روز عادی زندگی شما چگونه است. البته تا جایی که می شود، تعریفتان تصویری باشد.
۲- مهمترین بخش روز برایتان کدام بخش است؟
۳- مهمترین فرد در زندگی شما چه کسی است؟
۴- اگر امکانش را داشتید، چه چیزی را در زندگیتان عوض میکردید؟
۵- در حال حاضر بزرگترین چالش در زندگی شما چیست؟
۶- دوست دارید چه چیزی، درباره فرآیند اینکه سوژه یک مستند باشید، بدانید؟
۷- تمایل دارید اجازه عکاسی از شما در خانهتان را بدهید؟
۸- آیا دوستان و افراد فامیلتان تمایلی به عکاسیشدن دارند؟
۹- چیزی هست که بخواهید بگویید و ما دربارهی آن صحبتی نکرده باشیم؟
۱۰- کسی در زندگی شما هست که باید با او صحبت کنیم؟
تحقیق درباره سوژه
درک چارچوب داستان می تواند در زمان جمع آوری محتوا مفید باشد، زیرا این درک و بینش را نسبت به رویدادهای مهم بیشتر می کند. رویدادهایی که بدون درک سوژه ممکن است آشکار نشود. باید درباره خط داستان قبل از شروع به تصویربرداری اشراف کامل داشته باشید.
در ادامه لیستی از منابعی که میتوانند به تحقیق درباره سوژه و داستان مفید باشد آمده است:
روزنامهنگارها - به دنبال اخبار درباره موضوع یا خط داستانی بگردید. با نویسندگان آنها تماس بگیرید و درخواست مشورت یا اطلاعات بیشتر بکنید.
مشتری - اگر کار به سفارش یک مشتری است، آنها اغلب زمان و منابع قابلتوجهی را سرمایهگذاری کردهاند تا مساله را درک کنند. از آنها هر اطلاعاتی را که ممکن است درباره موضوع داشته باشند را طلب کنید.
فیلم - درباره موضوع فیلم ببینید.
دوستان و قوم و خویش - اگر سوژه تمایل دارد که اطلاعات تماس را به اشتراک بگذارد، با دوستان و خانواده وی صحبت کنید.