تکمله‌ای بر بحث‌های اخیر درگرفته پیرامون مجموعه‌ای از حسین فاطمی

آقای زانیار بلوری؛ ممنون از نقد و مشارکت در این بحث، اما اجازه بدهید یک انتقاد دوستانه از بخشی از نوشته شما داشته باشم. ای کاش بجای جدا کردن یک سطر از کل متن و اطلاق جانِ کلام به آن، مخاطبان محترم صفحه را به خواندن کامل متن در صفحه شخصی بنده و یا سایت عکسخانه ارجاع می دادید و قضاوت در مورد جان کلام را به عهده خود مخاطب می گذاشتید. حرف من این است که سکوت و عملکرد ضعیف ما در فضای نقد، گفتگو، تعامل و هم اندیشی از نشانه های بی تفاوتی ماست و متاسفانه خودِ این بی تفاوتی قوی ترین فیلتر و اولین عامل بایکوت ماندن ما در جوامع هنری است. قصد من از یک مقایسه ساده، هرگز تقبیح یک نگرش و عملکرد یا زیر سوال بردن فردی نبوده و نیست. بلکه بیان " نیازِ واکنش نشان دادن به آن " است.

بله؛ واقعیت را باید دید اما دیدن همه جانبه واقعیت مبتنی بر یک جامعه شناسی قوی است. زشت و زیبا را هم باید کنار هم نشاند تا به حقیقت رسید. اما باید به درک و دریافت مخاطب از حقیقتی توجه کرد که از لابلای همین وقایع به گفته خود شما صحنه سازی شده، شکل می گیرد.

دوست عزیز، در پاسخ به ابهام شما راجع به مخدوش شدن هویت و فرعنگ جامعه ی ایرانی نیز توضیحی کوتاه دارم :
در عکاسی مستند، برجسته سازی با غلو کردن بسیار متفاوت است. بارها تاکید شده که عکس مستند رویدادی خالص و قطعی است و بسیار با هنرهایی چون سینما و نقاشی که متکی بر خیال هستند متفاوت است. و یادمان باشد که در عکاسی مستند، نگاهی که عکس را می بیند به اندازه نگاهی که عکس را ثبت می کند اهمیت دارد. نکته ی مهم اینجاست که به جای اینکه از ذهنیت فردی خود به زیبایی شناسی برسیم ، باید با واقع بینی تلاش کنیم تا از تصویر به ذهنیت برسیم. تکنیک صحیح در آنالیز تصویر همین حالت دوم است. یعنی رسیدن به معنا از تصویر. اکنون به این سوال مهم می رسیم که مجموعه های از این دست برای مخاطب خارجی چه نوع جاذبه های دارد؟ بنده از محبوس کردن عکس و اندشه سخن نگفته ام. بلکه صرفا ذهن دوستان را به یک چالش کشانده ام تا بیاندیشند و موضعگیری کنند. چه سفید و چه سیاه و چه خاکستری.

جان کلام ، همان گفته ی خانم توکلیان در پاسخ به پیام شماست و دقیقا بحث بنده هم این است که در عکاسی خبری/مستند ایران و به نفع همه است اگر راجب این موضوع بحث بشود و یقینا این مباحث به گامها و عمل ما نیز قدرت بیشتر و کیفیت بهتری خواهد بخشید.

رجوع شود به :

https://www.facebook.com/reza.vahmi/posts/10200826568856771?comment
و

http://akskhaneh.com/story/reza-vahmi-note-on-hossein-fatemi-photos

.
با احترام.

من با این صحبت که می گویند عکاسی دنیا به گونه ای از عکاسی استیج شده نزدیک شده موافق نیستم, در وردپرس فوتو تنها یک بخش وجود دارد که پرتره صحنه آرایی شده نامیده می شود, وقتی میگویم عکاسی مستند یعنی سندیت بخشیدن به اتفاقی که روی داده و وجود دارد, نه اینکه اتفاقی را به وجود بیاوریم و از آن تصویری مستند بیافرینیم, این یعنی تخیل, یعنی نقاشی و به تصویر کشیدن رویایی که احساس می کنیم باید به تصویر کشیده شود, مثالی می آورم,, پرتره های ابراهیم نوروزی که برنده جایزه وردپرس فوتو شد ثبت چیزی بود که در خارج از مکانی که عکاس در حال عکاسی کردن بود شکل گرفته بود و کسی برای آنها پوششی خاص به وجود نیاورده بود, تنها تیپ شخصیتی آنها را در جایی تفکیک شده از محیطی که لحظاتی پیش در آن حضور داشتند به تصویر کشیده بود, تفکری خلاق و زیرک که زاییده دیده ها, تصمیم ها و منطق عکاس بود, از چیزی که وجود داشته و نه چیزی که وجود ندارد ولی منطق و دانسته های ما می گوید که باید وجود داشته باشد.
مثال دیگری میزنم, فرض میکنیم در مراسم یادبودی برای یک شخصیت مهم حضور پیدا کرده ایم و در لحظه ای احساس می کنیم که اگر تعدادی شمع به افرادی که برای امضاء دفتر یادبود آن فرد خاص آماده اند بدهیم و از آنها بخواهیم که کنار تصویر آن فرد روشن کنند, در نتیجه تعدادی عکس بهتر برای ارایه به خبرگزاری خواهیم داشت که از ما خواسته که آن رویداد را برایش به تصویر بکشیم, در اینصورت کاری که کرده ایم تغیری بوده که در واقعیت ایجاد کرده ایم یعنی به نوعی دروغ گفته ایم چرا که تصویری واقعی از میزان احساسات افراد حضور یافته در آن محل نشان نداده ایم, چرا که شاید آن افراد تا آن حد (شمع روشن کردن) برای آن فرد ناراحت نبوده اند.
حال کمی فکر کنیم که چرا یک مجموعه عکس نمیتواند بعنوان عکاسی مستند خبری و یا مستند ارائه شود, آیا حسادت است؟ آیا کوچک شمردن کاری به وجود آماده از ذهن عکاسی است که خالق آنها بوده؟,,, جواب این دو سوال خیر است, این تنها به این دلیل است که آن عکسها میتوانند به عنوان یک مجموعه شخصی (که البته از کیفیت خوب عکاسانه برخوردارند ) برای عکاس باقی بمانند و در جایی که باید باشند ارایه شوند و نه به عنوان عکسهایی خبری, چرا که وجود نداشته اند مگر آنزمان که عکاس دستور به بوجود آمدنشان را داده است.
فکر کنیم, توهین نکنیم, منصف باشیم و از نظرات مخالف یاد بگیریم. تنها آنزمان است که میتوانیم بگوییم عکاسانی هستیم که در این کره خاکی حرفی برای گفتن داریم, وگرنه ذرات پراکنده ای هستیم که بر حسب اتفاق روزی دوربینی به غلط بدستمان افتاده.

پيدايش عكاسى سرآغاز وارد شدن انسان به دروغى دل نشين است ، ما نه سياه وسفيد مى بينيم ونه دريافتى تصويرى به تغيير فاصله كانونى داريم ، اما پذيرفته ايم چون اين ديدن را از فيلتر ذهن عبور مى دهيم ، گاهى پذيرفتن واقعيت هاى پيرامونمان در شناخت دانش وآگاهى ما وباور فرهنگى يمان برابرى نداردبراين اساس نبايداصل ماجرارا ناديده بگيريم . عكس دروغ نمى گويد اما عكاس مى تواند شياد ودروغگو باشد ، صداقت، راستگويى ووفادارى مطابق با زاويه ديد انسان اساس واصل وارد شدن به مستند نگارى است .

چیدمان در عکاسی مستند در همه جای دنیا محکوم است اقای نویسنده این را میداند ؟
میداند که بسیاری از عکاسانی که این کار را در گذشت انجام دادن از کارشان اخراج و بایکوت شدن
دنیا هنوز از این مجموعه وچگونگی ساختش مطلع نیست بدانید که اگر این را حتی اگر خود سایت منتشر کننده بداند عکاس را اخراج خواهد کرد
در ایران جوانانی همچون عکاس فقط بدنبال شهرت و کسب پول هستن و برای این کار حاضر به هرکاری هستند و شرافت خود بعنوان عزیر پا قرار میدهند
انسانیت همیشه در معرض خطر بوده و هست
همانطور که استاد غفاری ذکر کردن عکاس می تواند شیاد و دروغگو باشد که در این مجموعه کاملا مشهود است

بسیاری از این عکس ها خیلی معمولی هستند انچه که این عکس ها را کمی برجسته می کند جغرافیایی به نام ایران می باشد.ایران به دلایل شرایط خاصی که در دنیا دارد.هرتصویر از ان برای مطبوعات دنیا مهم است.عکس های زنان برهنه فاطمی که نمی دانم چرا اینقدر بران تاکید داشته در مقابل عکسهای بسیار سکسی نصب شده در بیلبوردها و دانس های فرنگ خیلی ابتدایی هستند.البته هدف عکاس نیز از تهیه یک پروژه خیلی مهم می باشد.اگر این گونه از نگاه حسین فاطمی را برای اخذ پناهندگی و یا تابعیت قلمداد کنیم حتما باید قبول کنیم کار موفقی برای رسیدن عکاس به مقصود می باشد.من امیدوارم نسل جوان عکاسی کشوربرای رسیدن به اهداف خود عکس هایی تهیه نکند که به تحقیر بخش از مردم کشورش بیانجامد.

به نظرم كاري فاطمي براي اخذ پناهندگي در كشور امريكا خوب بود براي خودش
ولي نه براي عكاسي ايران كه بخواهد ادمها رو مثل بازيگران تاتر براي اهدافش چيدمان كند
او كه سالهاست خود را استاد يك سري جوان علاقمند ميداند بايد اصول اوليه عكاسي را بداند
بداند كه چيدمان بزرگترين خيانت در عكاسي محسرب ميشود
بايد خود بلد باشد كه چطور يك مجموعه را شروع كند و چطور تمام كند
هر جوان تازه كاري ميتواند اين عكسها را از رفقاي خود بگير
به هر حال اميد كه عكاس بتواند پناهندگي خود را بگيرد اينگونه افراد بهتر است در خارج از ايران باشند تا در ايران

بخشی از گفت و گو پیام حمزه ای با زانیار بلوری

حمزه ای:
چندی پیش بحثی پیرامون یک مجموعه عکس که به زندگی خصوصی ایرانیان می‌پرداخت، در گرفت. شما هم در این‌باره مطلبی منتشر کردید. البته این تنها مجموعه با این موضوع نبود و قبل و بعد از آن هم مجموعه‌هایی با موضوع مشابه منتشر شد. اگر از این اتهام که از سوی برخی مطرح می‌شود که اغلب این‌گونه مجموعه‌ها نگاهشان به مخاطب غیر‌ایرانی است و با افزودن برخی جذابیت‌‌ها، سعی در افزایش بازدید‌کننده دارند، بگذریم، اولین موضوعی که مورد مناقشه قرار گرفت، مستند بودن مجموعه بود. بعضی از فعالان حوزه عکاسی این قبیل عکس‌های صحنه‌پردازی شده را مستند نمی‌دانند. شما اما تاکید داشتید که مجموعه مستند است. به نظر می‌رسد در تعریف عکس مستند نیز اتفاق نظر وجود ندارد. دلایل شما برای مستند بودن مجموعه‌ای که کاملا صحنه‌پردازی شده، چیست؟ بین مجموعه‌ای که رویداد یا موضوعی را در زمان حادث شدنش ثبت کرده باشد اما به طور مثال در حالات و جاگیری عوامل صحنه، مختصر تغییراتی داده باشد، با مجموعه‌ای که از ابتدا دارای سناریو بوده و شاید سوژه‌های آن بازیگر باشند و تمام صحنه، بازسازی شده باشد، هر چند که بازتابی از واقعیت باشد، تفاوتی وجود ندارد و هر دو در تعریف عکس مستند می‌گنجند؟ آیا می‌توان مانند سینما عنوان مستند بازسازی شده بر این‌گونه مجموعه‌ها نهاد؟



لینک گفت و گو:

http://payampix.com/blog/proview/گفتگو-با-زانیار-بلوری/

بخشی از گفت و گو پیام حمزه ای با زانیار بلوری

بلوری:
من در مورد عکس‌های فاطمی در نقدم هم گفتم که آن مجموعه‌ به نظرم یک مجموعه‌ی معمولی است. به نظرم اصلا نیاز نبود که آن همه مجادله برسرش صورت گیرد. اینکه فاطمی جامعه‌ی ایران را درست نشان داده یا غلط بحثی است که نقد بر آن وارد است. اما اینکه چون عکس‌های حسین فاطمی بازسازی شده هستند، پس مستند نیستند، به نظرم حرف بی‌ربطی است. کسانی که این حرف را می‌زنند پشت بندش می‌خواهند نتیجه‌ بگیرند که چون مستند نیست، پس دروغ است. غیر از این است؟ (جالب اینجاست که عکاس این مجموعه قسم می‌خورد که چیزی را بازسازی نکرده‌ام و عده‌ای سوگند یاد می‌کردند که این عکس‌ها بازسازی شده است!) حدود سی، چهل سال است که بحث مخدوش بودن استناد عکس‌هایی که ادعا دارند بخشی از واقعیت هستند (عکس مستند) در گفتمان انتقادی غرب مطرح شده و مورد بحث است. ما همین حالا در ورلدپرس، که نگاه محافظه‌کارتری نسبت به عکاسی مستند دارد، عکس‌هایی را می‌بینیم که بازسازی شده هستند. متاسفانه گفتمان عکاسی مستند ما نسبت به عکاسی غرب بسیار عقب مانده است. هنوز درگیر این هستیم که سوژه نباید به دوربین نگاه کند چون بار استنادی عکس کم خواهد شد! شما وقتی یک تکه از واقعیت را، از یک زاویه دید خاص، بدون پس و پیش روایت می‌برید، نمی‌توانید ادعا کنید که دارید همه‌ی واقعیت را ارائه می‌دهید. شاید یک بازسازی (make) واقعیت بیشتری از یک عکس کش رفته (take)، ارائه دهد. یک بازسازی که واقعیت بیشتری را نشان دهد، مستندتر است یا یک عکس گرفته شد که واقعیت را تحریف کند؟ همه چیز بستگی به نیت عکاس دارد. عکاسی که بخواهد دروغ بگوید برایش فرق نمی‌کند، چه در ساختن و چه در گرفتن، می‌تواند این کار را انجام دهد و دروغش را بگوید. (تاریخ عکاسی پر است از مثال) عکس‌های فاطمی و موارد مشابه چه دروغ بگویند چه راست، این راست و دروغ‌گویی‌شان ربطی به بازسازی و یا عدم‌بازسازی ندارد. پس بهتر است مسائل را با هم قاطی نکنیم. اگر هنوز هولناک است که عکس‌های ساختگی را زیرمجموعه‌ی عکاسی مستند قرار دهیم، به پیشنهاد شما می‌گوییم مستند ساختگی، اگرچه در حوزه‌ی نظری عکاسی جایی ندیده‌ام که چنین دسته‌بندی صورت گرفته باشد. نمی‌دانم چرا عکاسان ما بیش از اندازه خود را درگیر این خط‌کشی‌ها کرده‌اند که این عکس خیابانی است این نیست، این مستند است آن نیست. این خط‌کشی‌ها و دسته‌بندی‌ها برای تاریخ‌نگاران و نظریه‌پردازان خوب است تا جریان‌های عکاسی را تئوریزه و نقد کنند و اساتید آن‌ها را آموزش دهند. فکر بسته و پافشاری بر آموزه‌های قدیمی و خط‌کشی شده، هیچ‌وقت به خلاقیت نمی‌انجامد. اگر این تحجر در اندیشیدن وجود داشت، هیچ‌وقت پنگوئنی لب به سخن نمی‌گشود و فیلمی چون رژه‌ی پنگوئن‌ها ساخته نمی‌شد، آیا در مستند بودن این فیلم شکی وجود دارد؟ مخاطبی که نداند هیچ رسانه‌ای وجود ندارد که به تنهایی تمام حقیقت را به او ارائه دهد، مخاطبی که هنوز به این خیال دل خوش باشد که اگر عکس ساخته نشده باشد راست است، ولی اگر ساخته شده باشد دروغ است؛ در جهانِ امروزِ انباشته از رسانه با انواع رویکردها، کلاهش پس معرکه است.

لینک گفت و گو:

http://payampix.com/blog/proview/گفتگو-با-زانیار-بلوری/