تصویر و تصویرپردازی در فضای دیجیتال
زیستن در جهان مدرن خواهی نخواهی ما را در معرض همیشگی تصویر دیجیتال قرار می‌دهد و ما زندانی هر روزه دیدن و دیده شدنیم. گویی فهم بخضی از خویشتن، دیگری و جهان از طریق این تصاویر برای ما ممکن است. ما که تقریبا از اواخر دهه ۷۰ مصرف‌کنندگان تصویر دیجیتال بوده‌ایم، این روزها به ممد فراگیری و به کارگیری رسانه‌های نوین در زندگی روزمه در مقام مصرف‌کنندگان صرف نیستیم، حالا ما دیگر بیش از یک دهه است که از تولیدکنندگان، خوانندگان، ناشران و منتقدان این تصویریم. از این رو شناخت ابعاد این تصویر و جغرافیای آن تنها منوط به دانش فتی تولید و انتشار و بازنشر آن نیست، ابعاد تصویر دیجیتال دیگر در طول و عرض و تعداد پیکسل‌های آن در یک واحد تصویر خلاصه نمی‌شود. حالا ابعاد تصویر دیجیتال همه جنبه‌ها و بخش‌های زندگی روزمره فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و البته اخلاقی ما را نشانه رفته است.
چه در مقام تولیدکننده این تصاویر باشیم، و چه در مقام مصرف‌کننده و حواننده آ«، حال به ممد رسانه‌ّای نوین و شبکه‌های اجتماعی و تعاملی جدید، نقش‌های ما دگرگون شده است و ما در آن واحد مجموعه‌ای از نقش‌هایی چون خواننده، منتشر‌کننده و تولیدکننده را بر عهده داریمو متن‌های تصویر دیجیتال بنا بر ماهیت سیال خود همواره از ظرف‌های محلی و منطقه‌ای فراتر می‌روند و گاه ابعاد جهانی می‌یابند. تگثیر‌پذیری، فشردگی و انتقال سریع این تصاویر سبب شده است که هیچ‌گاه ظرف وجود ما از این تصاویر پر نشود و همواره تمنای تصاویر بیشتر و بیشتر باشیم.
بیشتر از دو دهه است که جامعه ایرانی تصاویر دیجیتال را تجربه می‌کند، در زندگی روزمره‌اش، در تصمیمان و مناسبات اجتماعی و ارتباطی و سیاسی‌اش نصش دارد و حتی گاه برخی از این تصاویر سبب تشدید یا تخفیف قضاوت، ارزیابی و تحلیل‌های ما و اطرافیان ما شده است، غل‌رغم تجربه ملموس تصویر و تصویر‌برداری دیجیتال در زندگی روزمره، بررسی ابعاد اجتماعی و فرهنگی آن در بافت جامعه ایرانی و تاثیرات آن هنوز به صورت گسترده در مجامع علمی و دانشگاهی مطرح نشده است و بعضا به بازتاب‌ها و گزارش‌های ژورنالیستی از آن بسنده شده است. هر چند در حوزه رسانه‌های نوین و تاثیر آن در جامعه ایرانی می‌توان به پایان‌نامه‌هایی از دانشجویان رته عکاسی، مطالعات فرهنگی و پژوهش هنر اشاره کرد.
بررسی ابعاد «تصویر و تصویرپردازی دیجیتال» اولین نشستی است که هدف آن مطالعع ابعاد تاثیر تصویر دیجیتال بر زندگی جامعه ایرانی است. فهم این نکته که در این بافت نحوه مصرف و قرائت تصاویر تا چه حد برساخته از الگوها و متاثر از ساختارهای جهانی است و در کجا این زنجیره ارتباطی از ویژگی‌های بافتی و زمینه‌ای تبعیت می‌کند، دغدغه اصلی این نشست بوده است.
عنوان این نشست در برگیرنده موضوعات و بخش‌های متنوعی است که مطالعه و بررسی این موضوعات تنها از طریق یک روش یا یک رشته علمی ممکن نیست. چه بسا جذابیت و پیچیدگی بررسی «تصویر و تصویرپردازی دیجیتال» را باید در بینارشته‌ای و بینارسانه بودن آن دانست. از مهم‌ترین موضوعاتی که می‌توان در بررسی تصویر دیجیتال با تاکید بر جامعه ایرانی بدان پرداخت، عبارت است از:
زیباشناسی تصویر دیجیتال (با تاکید بر هنر امروز، تصویر پردازی دیجیتال و هنرهای سنتی و …)
در گذر از تصویر آنالوگ به دیجیتال آیا نظام زیباشناسی تصویر دستخوش تغییر و دگرگونی شده است؟ آیا قواعد زیباشناسی حاکم بر هنرهای سنتی از نصویرپردازی دیجیتال متاثر شده است؟ و بالعکس.
پاسخ به این سوالات و فرضیات و موردکاوی آن در جامعه ایرانی و هنرهای سنتی و جدید می‌تواند عنوان نشست دیگری باشد و چه بسا در دل خود زمینه‌ای را برای موضوعات رسانه‌های دانشجویان ارشد و دکتری فراهم سازد.
کارکرد تصویر و تصویرپردازی دیجیتال در فضای جازی اعم از سایت‌ها، شبکه‌های اجتماعی و …
آنچه تصویر و تصویرپردازی دیجیتال را(علاوه بر ماهیت این تصاویر) دگرگون کرد تعامل و کاربرد این تصاویر در فضای مجازی از طریق رسانه‌های نوین بوده است. بررسی کارکردها و نقش تصویر دیجیتال در فضای مجازی اعم از شبکه‌های اجتماعی، سایت‌ها و ووو موضوعی جذاب برای مطالعات بینارشته‌ای اعم از مطالعات فرهنگی، مطالعات رسانه و … است. هرچند در حوزه بررسی فضای مجازی و رابطه آن با رسانه‌های نوین پایان‌نامه‌هایی در دانشگاه‌های تهران کار شده است اما در این رساله‌ها به کارکردهای تصویر و تصویرپردازی دیجیتال کمتر پرداخته شده است. این موضوع نیز می‌تواند برای دانشجویان و پژوهشگران عرصه ارتباطات و گرافیک و عکاسی موضوعی قابل مطالعه باشد.
عکاسی دیجیتال و کارکردهای آن در جامعه
یکی از گسترده‌ترین و متنوع‌ترین موضوعاتی که می‌توان در حوزه تصویر دیجیتال بدان پرداخت، بررسی کارکردهای عکاسی دیجیتال در جامعه ایرانی است. این بررسی می‌تواند به صورت خاص به مسائلی چون همگانی‌شدن عکس و در هم تنیدگی و تعامل(تولیدکننده، مصرف‌کننده انتشار دهنده و هواننده عکس)، عکاسی و امر اجتماعی، مباحثی چون آموزش عکاسی و تاثیراتی که تکنولوژی دیجیتال بر فرایندهای آموزشی و حتی تغییرانی در سرفصل‌های درسی و نحوه آموزش و … داشته است، بپردازد.
همچنین بررسی ابعاد تصویر و تصویرپردازی دیجیتال در زندگی روزمره که شامل بررسی این تصاویر در زندگی شهری، تفریحات مدرت و مصرف اوقات فراغت، تاثیر آن بر بدن و بازنمایی آن، تاثیر آن بر جنسیت و … می‌شود از قابلیت پژوهشی گسترده‌ای برای مطالعات بین‌رشته‌ای برخوردار است.
هویت و تصویر دیجیتال
آیا مصرف و تولید تصاویر دیجیتال بر هویت محلی و ملی و منطقه‌ای ما تاثیرگذار است؟ این هویت در فرایند تصویرپردازی دیجیتال چگونه ساخته می‌شود؟ در گفتمان عمومی جامعه چگونه بازنمایی و تعریف می‌شود و در نهایت این هویت برساخته از چه طریقی بر فرایندهای تصویر و تصویرپردازی دیجیتال تاثیر گذار است؟ آیا می‌توان در فضای مجازی از طریق تصاویر دیجیتال به هویتی چندباره، متکثر و دائما در حال ساخت و فروپاشی قائل بود؟
این‌ها پرسش‌ها و فرضیاتی ابتدایی است که باید در تحقیق و مطالعه میان‌رشته‌ای فلسفه هنر، جامعه‌شناسی و … به بخشی از آن‌ها پاسخ داد.
آینده تصویر دیجیتال (فرایندهای خلق، آرشیو، نگهداری و حفاظت از تصویر دیجیتال)
هر رسانه جدیدی همواره از رسانه‌های قبلی متاثر است، از این رو می‌پرسیم که آینده تصویر دیجیتال تا کجا با آینده رسانه‌های قبلی‌اش مشابه است. آیا همان غفلت و افسوسی که ما اکنون در نگهداری و حفظ تصاویر آنالوگ گذشته تجربه می‌کنیم روزی به سراغ فرزندان ما در تگهداری تصاویر دیجیتال خواهد آمد؟
این بخش یکی از فنی‌ترین موضوعاتی است که تصویر و تصویرپردازی دیجیتال به آن خواهد پرداخت. بدیهی است در این بخش جامعه عکاسان و متخصصان حوزه تکنولوژی ارتباطات و تصویر پاسخگو خواهند بود.
نشست «تصویر و تصویرپردازی دیجیتال» در آغاز از ایده و طرح مساله‌ای ساده شکل گرفتو به همت دوستان معاونت پژوهشی و موافقت معاون پژوهشی فرهنگستان هنر تکمیل شد و با مساعدت و تعامل استادان مدعو و کارشناسان این حوزه قوام یافت. تاکید اصلی در این نشست بر بینارشته‌ای بودن موضوعات مقالات و بررسی تصویر از منظرهای انسان‌شناسی، تاریخ، جامعه‌شناسی، مطالعات فرهنگی، نشانه شناسی و … بوده است. بی‌گمان نقش خیال را در برگزاری چنین نشستی نباید نادیده گرفت. از این رو بعید نیست که همه آنچه که در این نوشتار بدان اشاره شد و بلکه بیشتر از آن را باید در نشست‌های آتی چشم انتظار بود چرا که بر این گمانیم که حق مطلب درباره موضوعی چنین کلان و چند رشته‌ای تنها با یک نشست ادا نخواهد شد و این نشست را باید تنها طرح مساله «تصویر و تصویرپردازی» دیججیتال دانست.